Corporate, Corporation, Incorporated, Company ?

Corporation

จัดได้ว่าเป็น นวัตกรรม ขั้นสุดยอดอันหนึ่ง ที่มนุษย์ได้คิดขึ้น สร้างสรรคฺขึ้น หลังจากเริ่ม มีชุมชน มีอารยธรรม มีประดิษฐกรรม ด้านต่างๆ เกิดขึ้นมากมายแล้ว ทำให้มีผลต่อเนื่อง มากมายมหาศาลจนถึงปัจจุบัน ในทุกๆด้าน ตั้งแต่อารยธรรม การเมืองการปกครอง การศาสนา และแน่นอน การค้าพานิชย์

คำว่า Corporation แปลว่า Body ร่างกาย มาจากคำว่า corpus ( Latin “body”, or a "body of people” ) ปัจจุบันเราเรียก Body of People ว่า องค์กร ซึ่งพบว่าเกิดมาตั้งแต่ สมัย โรมันยุคโบราณ และ อาณาจักร์ Maurya ( พระเจ้าอโศก..) ในอินเดีย ในยุโรปยุคกลาง โบสถ์ต่างๆจัดตั้งเป็น Corporation รวมไปถึง สถาบัน โป้ป , มหานครลอนดอน City of London Corporation เป็นต้น

สาระสำคัญก็คือ การจัดตั้งเป็น Corporation จะทำให้ องค์กรนั้นๆ คงอยู่ตลอดไป แยกไปจาก ชีวิตและการเป็นอยู่ของ สมาชิก คนใดคนหนึ่ง กล่าวคือ การแยก องค์กร Corporation ( Juristic Body ) บุคคลตามกฎหมายออกจาก ตัวเจ้าของ หรือ สมาชิกในองค์กร ทำให้องค์กร คงอยู่และทำหน้าที่ได้ เต็มที่ ต่อเนื่องไป อย่างถาวร

อันเรียกว่า หลักการ Separation of Body ( Entity ) and Owners

ที่นับกันว่า เป็น Corporation ทางธุรกิจ ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ก็คือ
Stora Kopparberg mining community Sweden

ได้รับ ทะเบียนจัดตั้ง จาก พระมหากษัตริย์ ในปี คศ 1347

สิ่งที่เลื่องลือกันอย่างมาก ก็คือ นวัตกรรม การจัดตั้ง Corporation ของ ประเทศ เนเธอร์แลนด์ หรือ ดัชท์ Dutch ที่เอื้อ และทำให้การค้า พานิชย์ของ เนเธอร์แลนด์ ก้าวหน้าและรุ่งเรืองที่สุดของโลก ในยุคนั้น และเป็นรากฐาน ของรูปแบบ วิธีคิด การจัดตั้ง กฎหมายบริษัท Corporation ในปัจจุบัน ที่โด่งดังสุดๆ ก็คือ the Dutch East India Company ที่ออกมา มีอิทธิพล ครองครอง ทำธุรกิจ ทางด้าน ตะวันออก อินเดีย อินโดนีเซีย รวมไปถึงไทย ตั้งแต่ ครั้งกรุงศรีอยุธยา และ the Hudson's Bay Company ที่ มุ่งไปตะวันตกโดยเฉพาะ สหรัฐอเมริกา สมัยเกิดใหม่ เป็นอาณานิคม

ประเทศ อังกฤษ ได้เรียนรู้ หลักการ วิธีการทำธุรกิจ และการจัดตั้ง Corporation จาก ผู้เชี่ยวชาญ ชาวดัทช์ และ ได้ใช้ วิธีการนี้ ได้ผลอย่างกว้างขวางและ รวดเร็ว จนเป็นผลให้ อังกฤษ กลายมาเป็นผู้ทรงอทธิพล ทางการค้าพานิชย์ แทน เนเธอร์แลนด์ได้ในที่สุด และเป็น มหาอำนาจ ยิ่งใหญ่ที่สุดของโลก อยู่หลายร้อยปี

East India Company

ได้รับสมญานาม จาก ทั้งนักประวัติศาสตร์และผู้คนในยุกสมัยนั้น ว่า เป็น สมาคมทางการค้าพานิชย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในจักรวาล "the grandest society of merchants in the universe"

หลายๆท่าน อาจไม่ทราบ ว่าบริษัท East India Company นี้ ทำหน้าที่เป็นผู้ปกครอง ประเทศอินเดียแทนรัฐบาล อังกฤษ อยู่มากกว่า 100 ปี จนเกิด กบฎ ต่อต้านจากชาวอินเดีย ทำให้ รัฐบาล อังกฤษต้องเข้ามาดำเนินการปกครองดูแลเองโดยตรง และสร้างความมั่งคั่งให้ประเทศ อังกฤษ และผู้ถือหุ้น อย่างมากมายและรวดเร็ว จัดตั้งขึ้น ในปี คศ 1600 และเพียง10 ปีต่อมา คศ 1611 ผลตอบแทนการลงทุนของผู้ถือหุ้น สูงถึง 150% ต่อปี

ในสหรัฐอเมริกา การจัดตั้ง บริษัท เรียก ว่า Incorporate บริษัทที่จัดตั้ง แล้วตามกฎหมาย มีคำว่า Incorporated หรือ Incorporation ย่อเป็น Inc.ตามหลังเช่น ร้านดัง Macy's Inc. Time Warner Inc. (เจ้าของ CNN )หรือใช้ คำว่า Corporation หลังชื่อ เช่น CBS Corporation

องค์กร Body ที่ไม่ใช่ บริษัททางธุรกิจ ที่เก่าแก่ที่สุดของสหรัฐอเมริกา คือมหาวิทยาลัย ฮาร์วาร์ด Harvard Corporation ที่เก่าแก่ หลายร้อยปี หรือ Yale Corporation ที่ยังเป็นชื่อ องค์กรที่ใช้อยู่ปัจจุบัน

ในระบบอังกฤษ ใช้เรียกว่า Company และต้องลงท้ายว่า Company Limited- ย่อว่า Co.Ltd. ตามที่ผู้เรียนทราบดี แล้ว บริษัท มหาชน ใช้คำว่า Public Limited Company ย่อว่า Plc.

เช่นดียวกับ ระบบกฎหมายไทย ที่ต้องเริ่มว่า บริษัท และ ลงท้ายชื่อว่า จำกัด -ย่อว่า บจก ใช้เป็นภาษาอังกฤษ ว่า Company Limited ย่อว่า Co. Ltd. เหมือนกัน แต่ บริษัท มหาชน ใชัคำว่า Public Company Limited ย่อว่า Pcl. ( แบบไทยๆ ) ภาษาไทยว่า บริษัท...... จำกัด (มหาชน) ย่อว่า บมจ.

ในปัจจุบัน เมื่อเอ่ยถึง Corporation , Company จะเข้าใจว่า หมายความถึง องค์กร Body ทางธุรกิจ ซึ่งอาศัยกลไก ทาง กฎหมาย และการเงิน ขยายตัวใหญ่โต จนหลายบริษัท ร่ำรวยใหญ่โตกว่าหลายๆประเทศมีอืทธิพล การค้าการเมือง มากมาย

ในวันนี้ ก็เริ่ม มีนักคิด นักการเมือง นักปรัชญา นักเศรษฐศาสตร์ นักกฎหมาย ที่ เริ่ม วิตกกังวล ถึง ความใหญ่โตอิทธิพล อาณาจักร ทางธุรกิจ ที่หลายๆ บริษัท Corporation ใหญ่กว่า มากกว่า หลายๆประเทศในโลก และมีอิทธิที่อาจมีผลเสียหาย ต่อประเทศ สังคม โดยรวมได้โดยง่าย เช่น ใน

Gangs of America: The Rise of Corporate Power and the Disabling of Democracy